Çiğdem Yılmaz – Türkiye’nin dört bir yanında ormanlar alev alev yandı. Hafta sonu çeşitli illerde yaşanan orman yangınları binlerce hektar ormanlık alanın küle dönmesine neden oldu.
Yanan ormanlara el değmeden en az 1 yıl kendini yenilemesi için zaman tanınması gerektiğini kaydeden yangın ekolojisi uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, “Ormanlara yangınlardan sonra en az bir yıl şans verin.
TEMA başta olmak üzere birçok sivil toplum örgütü çok samimi duygularla ‘hemen ağaçlandıralım’ diyor ama kesinlikle ağaçlandırmasınlar. Uzmanlar yanan alanları gidip incelemeliler ve demeliler ki, ‘Ormanın şurası kendini yenileyebilir, şurası yenileyemez, burada şu desteği yapalım’.. Böyle bir çalışmanın üzerine bir strateji geliştirilmeli. Yenilenmeyen yerlerle bir yıl sonra gidip ağaçlandırılma gerekiyorsa, yapılmalıdır. O da dozerle girip toprağı alt üst etmek şeklinde değil. Doğayı tahrip etmeden o fidanları orada yetiştirme imkanları var. Yanan ağaçlara bile 1 yıl dokunulmasın. Dozerle girmek toprağı alt üst etmektir. O bitikler bir yıl içerisinde kendi sürgüleri ya da tohumlarıyla çimlenmeye başlayacaktır” dedi.
KÜL BESLEYİCİ
Yangından sonra öncelikli olarak yapılması gerekenin ince kuru dal ve yaprakları eş yükseklik eğrilerine paralel bir şekilde düzenleyerek toprağa yaymak olduğunu aktaran Neyişçi, “Bunları toprak üzerine yaymak külün ve tohumun ilk yağmurlardan etkilenmesini azaltmak için önemli. Kül son derece besleyicidir. O kül, kızıl çamların ve makilerin yeni çıkan sürgünlerin beslenmesine ve hızlıca büyümelerine yardımcı olur” ifadelerini kullandı.
İzmir Karşıyaka’da çıkan orman yangınında çok büyük bir alan küle döndü. Yerleşim yerlerini tehdit eden yangın sebebiyle birçok ev ve iş yerinde büyük hasarlar oluştu.
BÜYÜK AMA KÂRSIZ!
İzmir’de gerçekleşen yangın yangın söndürme uçaklarını da gündeme taşıdı. Sosyal medyada dünyanın en büyük yangın söndürme uçağına vurgu yapılsa da bu uçağı şu an faal olmadığı anlaşıldı. Boeing 747 Supertanker yangın söndürme uçağı, dünyanın en büyük yangın söndürme uçağı olarak 2009 yılında İspanya’da ilk kez yangına müdahale etti. Uçak 75 bin litre sıvı taşıma kapasitesiyle öne çıkarken, 4,8 kilometre uzunluğunda, 46 metre genişliğindeki bir yangının tamamına su püskürtebiliyor. Ancak, 50 milyon doları aşkın bir bedelle üretilen uçağın sahibi olan şirket, bakım bedelleri ve kâr getirmemesi nedeniyle uçağı kullanımdan çekti.
Marmaris, yangın sonrası geçen üç yılda böyle yeşerdi.
KENDİNİ YENİLEDİ
Prof. Dr. Neyişçi, 2021 yılında çıkan Antalya’nın Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri ile Muğla’nın Marmaris, Köyceğiz ve Milas ilçelerindeki yangında ormanın kendi kendi yenilediğine de dikkat çekerek şunları dedi: “Yanan ormanların kendi kendini yenilediğini gördük. Geçen gün meydana gelen yangınlar için de rahatlıkla şunu söyleyebilirim, örneğin İzmir Karşıyaka’daki orman yandı bu yanan yerde 2 hafta sonra bazı bitki türleri sürgün vermeye başlayacak ve yeşerecek,nisan ayında ise bu yanan alanlar yemyeşil olacak.”
‘YEŞERMEYE DESTEK OLUNMALI’
Yangın sonrası rehabilitasyona ilişkin Milliyet’in sorularını yanıtlayan Türkiye Ormancılar Derneği Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Kavgacı şunları anlattı: “Yangın sorası yapılacak iş, belli bir program ve plan kapsamında ekosistemin yeninden yapılandırılma sürecidir. Toprak kaybı, erozyon ile sel ve taşkın gibi olayların olma ihtimali olan yerlerde önlemler alınmalı. Genelde kızılçam ve makilikler yanıyor, bu tür bitkiler ve egemen olduğu ekosistemler yangın sonrası kendi kendini yenileyebilme kapasitesine sahip. Yapılacak onarım çalışmalarında bu kendini yenileme gücü desteklenmeli ve doğaya uygun bir çalışma yapılmalıdır. Kızılçamın kendini yenileyemediği veya gençleşmenin yeterli olmadığı yerlerde lokal tohum kaynakları kullanılarak tohum takviyesi yapılabilir. Kızılçamın doğal gençleşemediği alanlarda ağaçlandırma faaliyetlerine gidilir. Bu dikim şeklinde, ya da doğal gençleşmenin desteklendiği gibi tohum ekimi yoluyla olabilir.
ODUN HIZLA ALINMALI
Bir orman yandığında ağacın çoğu zaman odun değeri kaybolmuyor. Odun yanmadığı için bu odunun, odun endüstrisine kazandırılma işi var. O nedenle de odun değeri düşmeden bu odunun sahadan çıkartılması gerekiyor. Doğa kendi kendini yeniliyorsa ve sen de odunu almak için sahaya giriyorsan, o zaman çimlenmeye ve yenilenmeye zarar verme ihtimalin var demektir. Bu kesim ve odun üretimi çalışmalarının daha çimlenmeler başlamadan bitirilmesi gerekir. Aksi takdirde çimlenmelerden sonra sahada kesim yapmak, ekim yapılmış bir tarlanın içinde gezinmeye benzer.”
Etkinlik, Marmaris Armutalan Kültür Merkezi’nde bugün saat 13:30’da yapılacak.
‘ORMANI TEMİZLE YANGINLARA DUR DE’
Orman içerisindeki yanıcıların temizlenmesi ile yangınların yüzde 70’i önlenebiliyor. Biz de Milliyet Gazetesi olarak orman yangınlarına kaşı sürdürülen mücadeleye destek vermek ve toplumsal farkındalık yaratmak amacıyla çok özel bir kampanya yürütüyoruz. Belediyeler ve sivil toplum kuruluşları ile el ele vererek “Ormanı Temizle Yangınlara Dur De!” etkinlikleri düzenliyoruz. Bu etkinliklerin ilkini İzmir’in Urla ilçesinde ikincisini Manisa’da gerçekleştirdik. Bugün de Marmaris’te Kıyı Ege Belediyeler Birliği ve Milliyet Gazetesi işbirliği ile düzenlenen toplantıda orman yangınlarına dikkat çekiyoruz. Armutalan Kültür Merkezi’nde Saat 13:30’da gerçekleştireceğimiz Orman Yangınları İle Mücadele Formu’nda başta Kıyı Ege Belediyeler Birliği Başkanı ve Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras olmak üzere, orman yangını tehlikesiyle karşı karşıya olan kentlerin birlik üyesi başkanları, Milliyet Gazetesi yöneticileri ve STK temsilcileri görüş ve önerilerini açıklayacak.
